กายภาพบำบัด คือ วิชาชีพทางการแพทย์แขนงหนึ่งที่กระทำต่อมนุษย์เกี่ยวกับการตรวจประเมิน การวินิจฉัยและการบำบัดรักษาความบกพร่องทางร่างกาย การป้องกัน แก้ไข และการฟื้นฟูความเสื่อมสภาพความพิการของร่างกาย รวมทั้งส่งเสริมสุขภาพของร่างกายและจิตใจ ซึ่งเกิดเนื่องจากภาวะของโรคหรือการเคลื่อนไหวที่ไม่ปกติด้วยวิธีการทางกายภาพบำบัดหรือการใช้เครื่องมือที่รัฐมนตรีประกาศ โดยคำแนะนำจากคณะกรรมการให้เป็นเครื่องมือหรืออุปกรณ์ทางกายภาพบำบัด
การรักษาทางกายภาพบำบัด
- รักษาด้วยมือ โดยวิธีการนวด ดัด ดึง ด้วยเทคนิคพิเศษ ซึ่งปรับตามส่วนของร่างกายที่รักษาและอาการของผู้ป่วย
- รักษาด้วยความร้อน ความเย็น คลื่นไฟฟ้า คลื่นแสง และคลื่นแม่เหล็กชนิดต่างๆ โดยนักกายภาพบำบัดต้องทำการวิเคราะห์ว่ากรณีผู้ป่วยใดจะต้องรับการรักษาประเภทใด มากน้อยเท่าใด
- รักษาด้วยการบริหารร่างกาย โดยนักกายภาพบำบัดต้องทำการวิเคราะห์ว่าอาการที่ผู้ป่วยเป็นนั้นมีสาเหตุความบกพร่องของกระดูกกล้ามเนื้อ หรือ ระบบประสาทส่วนใดและออกแบบท่าการบริหารให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละคน
- เลือกชนิดและสอนการใช้เครื่องช่วย เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวและทำกิจวัตรประจำวันต่างๆ ได้ด้วยตนเอง
- การวิเคราะห์ความเหมาะสมของท่าทางสถานที่และวิธีการทำงาน และให้คำปรึกษาแนะนำ เพื่อป้องกันการเกิดปัญหาของร่างกายจากความไม่เหมาะสมของภาวะงาน ทั้งในสำนักงาน โรงงานอุตสาหกรรมและสถานที่ทำงานอื่นๆ
- ดูแลผู้ป่วยที่บาดเจ็บจากการเล่นกีฬา ฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยที่บาดเจ็บหลังจากการเล่นกีฬาเพื่อให้สามารถกลับไปฝึกซ้อมและแข่งขันได้อย่างเร็วที่สุด รวมทั้งการให้ทำแนะนำและฝึกสอนเพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อเพื่อป้องกันการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นได้อีก
- การตรวจและกระตุ้นพัฒนาการของเด็ก
เครื่องมือทางกายภาพบำบัด
- การใช้เครื่องอัลตราซาวด์ เพื่อลดอาการปวดหลัง คลายกล้ามเนื้อ ลดการอักเสบและเพิ่มการไหลเวียนเลือด
- การใช้เครื่องมือ Shot Wave Diathermy เพื่อลดอาการบริเวณปวดข้อต่อ ลดอาการอักเสบของกล้ามเนื้อและเพิ่มการไหลเวียนเลือด
- การใช้เครื่องดึงหลัง และคอ เพื่อลดการกดทับเส้นประสาทจากภาวะกระดูกเสื่อม หรือหมอนรองกระดูกเคลื่อน
- เครื่องกระตุ้นไฟฟ้า เป็นเครื่องมือในการรักษาที่ช่วยลดความเจ็บปวด การบวม การฟื้นตัวได้และกระตุ้นระบบประสาทให้การส่งกระแสประสาททำงานได้ดีขึ้น
- แผ่นประคบร้อน (Hydrocollator Pack) เพื่อบรรเทาอาการปวดของกระดูกและกล้ามเนื้อ ลดความตึงตัวของข้อต่อ เนื้อเยื่อ พังผืด และกล้ามเนื้อที่อยู่ในชั้นตื้น
- เครื่องลดปวดด้วยกระแสไฟฟ้า (Tens) เป็นการใช้ไฟฟ้ากระตุ้นผ่านเส้นประสาทสัมผัสทางผิวหนัง เพื่อลดความเจ็บปวด อาการชา หรือความรู้สึกที่ผิดไปจากเดิม
- การรักษาด้วยอาการแช่ขี้ผึ้ง (Paraffin) เพื่อบรรเทาอาการปวดกระดูกและกล้ามเนื้อ ลดความตึงตัวของข้อ เนื้อเยื่อพังผืด และกล้ามเนื้อในบริเวณข้อต่อที่มีขนาดเล็ก เช่นนิ้วมือและนิ้วเท้า
- เตียงปรับให้ตั้งตรงเพื่อฝึกการยืน (Tilt table and tilt board) เพื่อปรับความดัน และฝึกการถ่ายน้ำหนักในผู้ป่วยนอนนานหรืออ่อนแรงขา